Zapalenie to naturalny sposób, w jaki nasz układ odpornościowy reaguje, aby chronić organizm przed chorobami lub infekcjami. Kiedy doznasz kontuzji, twoje ciało reaguje, zwiększając przepływ krwi do dotkniętego obszaru. Pomaga to dostarczyć więcej białych krwinek, aby zwalczyć infekcję i pomóc odbudować uszkodzoną tkankę. Chociaż ten zwiększony przepływ krwi jest korzystny, może powodować nieprzyjemne skutki uboczne, w tym zaczerwienienie, ciepło, obrzęk, a czasem ból. W niektórych przypadkach skutki stanu zapalnego mogą nawet skutkować ograniczoną mobilnością dotkniętego obszaru i innymi objawami.
Oczywiście istnieje wiele medycznych i farmakologicznych sposobów na zmniejszenie objawów i skutków stanu zapalnego. Natomiast olejki eteryczne oferują dodatkowy i naturalny sposób na znalezienie ulgi i zmniejszenie stanów zapalnych. Istnieje wiele olejków, które mają silne właściwości przeciwzapalne, dlatego poniżej wybraliśmy 20 najskuteczniejszych, które pomogą złagodzić stany zapalne oraz przynieść naturalne ukojenie w przypadku różnych dolegliwości.
Jak działają olejki eteryczne przeciwzapalnie?
Proces zapalny jest naturalną reakcją organizmu na urazy lub infekcje, jednak przewlekłe stany zapalne mogą prowadzić do wielu chorób, takich jak choroby serca, cukrzyca czy nowotwory. Olejki eteryczne zawierają aktywne związki, takie jak terpeny, flawonoidy i fenole, które wykazują działanie przeciwzapalne. Działają one poprzez hamowanie mediatorów zapalnych, takich jak cytokiny i prostaglandyny, które odpowiadają za powstawanie stanów zapalnych w organizmie. Stan zapalny oraz infekcje dróg oddechowych bardzo często występują jesienią oraz zimą, w okresie obniżonej odporności organizmu na infekcje. I tutaj również, z pomocą przychodzą znane ze swojej skuteczności olejki eteryczne.
Podsumowując, olejki eteryczne mają silne właściwości przeciwzapalne i mogą być stosowane w celu łagodzenia różnego rodzaju stanów zapalnych. Jednakże, przed ich zastosowaniem warto skonsultować się z lekarzem lub certyfikowanym aromaterapeutą, aby wybrać odpowiedni olejek, używać go z umiarem, aby uniknąć skutków ubocznych i uzyskać pożądane efekty.
1. Oregano – Origanum vulgare
Olejek eteryczny z oregano (Origanum vulgare) jest znany jest ze swoich właściwości przeciwzapalnych. Olejek z oregano zawiera związki takie jak karwakrol, tymol i rozmarynian, które wykazują właściwości przeciwzapalne. Badania wykazały, że olejek z oregano może działać jako naturalny środek przeciwzapalny w organizmie. Olejek z oregano może również wspomagać układ odpornościowy poprzez zmniejszenie stanów zapalnych w organizmie. Olejek z oregano zawiera wysokie stężenia związków fenolowych, takich jak karwakrol i tymol, które są głównymi składnikami odpowiedzialnymi za jego silne działanie przeciwzapalne. Te związki chemiczne hamują produkcję prozapalnych mediatorów, takich jak prostaglandyny i cytokiny. Olejek z oregano zawiera również związki antyoksydacyjne, takie jak kwas rozmarynowy i kwas kawowy, które pomagają w zwalczaniu wolnych rodników i zapobiegają uszkodzeniom komórek i tkanek. Olejek z oregano ma silne właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybiczne, co sprawia, że jest skuteczny w zwalczaniu różnych bakterii i grzybów, w tym Candida albicans, które mogą prowadzić do stanów zapalnych i infekcji.
2. Goździk -Syzygium aromaticum
Olejek goździkowy ma silne właściwości przeciwzapalne dzięki zawartości kilku bioaktywnych składników chemicznych. Eugenol jest głównym składnikiem olejku, działa jako silny przeciwzapalny środek poprzez inhibicję produkcji cytokin prozapalnych, takich jak TNF-α, IL-1β i IL-6. Ponadto, eugenol może hamować enzymy prozapalne, takie jak COX-2, co zmniejsza produkcję prostaglandyn, kluczowych mediatorów stanu zapalnego. Acetyl eugenol jest esterem eugenolu i występuje w mniejszych ilościach w olejku goździkowym. Beta-kariofilen wykazuje działanie przeciwzapalne poprzez modulację receptorów kannabinoidowych (CB2), co prowadzi do zmniejszenia odpowiedzi zapalnej.
3. Drzewo herbaciane – Melaleuca alternifolia
To jeden z najbardziej znanych olejków eterycznych, stosowany od tysięcy lat przez australijskich Aborygenów. Australijski olejek z drzewa herbacianego ma właściwości antyseptyczne, dzięki czemu jest skuteczny w leczeniu ran i przyspieszaniu ich gojenia, co również pomaga zmniejszać stany zapalne. Olejek z drzewa herbacianego zawiera terpinen-4-ol, który jest głównym składnikiem odpowiedzialnym za jego silne właściwości przeciwzapalne. Terpinen-4-ol może hamować produkcję prozapalnych mediatorów, takich jak prostaglandyny i cytokiny. Olejek herbaciany może pomóc złagodzić stany zapalne i objawy różnych infekcji dróg oddechowych. Zapalenie stawów powoduje ich sztywność, co prowadzi do bólu oraz ich ograniczonej funkcjonalności. Aby złagodzić dyskomfort i sztywność stawów, spróbuj zastosować poniższe olejków eterycznych. Pamiętaj, że aby stosować miejscowo olejki eteryczne, zawsze należy rozcieńczyć je wybranym olejem nośnikowym oraz sprawdzić czy nie zachodzi reakcja alergiczna na dany olejek.
4. Kadzidło – Boswellia carterii
Olejek eteryczny z kadzidła (frankincense)od dawna jest stosowany jako naturalny środek przeciwbólowy. Wiele badań wykazało, że olejek kadzidłowy działa jako immunostymulant, który pomaga wzmocnić naturalną odpowiedź immunologiczną organizmu. Może to pomóc Twojemu ciału szybciej przejść przez proces zapalny i gojenia, zmniejszając w ten sposób czas regeneracji i ból. Olejek z kadzidłowca zawiera aktywne związki chemiczne, takie jak kwasy bosweliowe, które są odpowiedzialne za jego działanie przeciwzapalne. Kwasy te hamują enzymy sprzyjające stanom zapalnym, takie jak 5-lipoksygenaza, która bierze udział w syntezie leukotrienów, mediatorów stanu zapalnego.
5. Kurkuma – Curcuma longa
Olejek eteryczny z kurkumy ma silne działanie przeciwzapalne oraz przeciwutleniające dzięki głównemu składnikowi aktywnemu zwanemu kurkuminą. W rezultacie olejek kurkumowy może pomóc zmniejszyć stres oksydacyjny oraz związany z nim stan zapalny. Wykazano również, że kurkumina ma działanie przeciwartretyczne, łagodząc stany zapalne u osób, które odczuwają ból stawów. Olejek z kurkumy zawiera kurkuminę, która jest głównym składnikiem odpowiedzialnym za jego silne działanie przeciwzapalne. Kurkumina może hamować produkcję prozapalnych mediatorów, takich jak prostaglandyny, leukotrieny i cytokiny.
6. Imbir – Zingiber officinalis
Rozgrzewający, kojący olejek eteryczny z imbiru ma działanie podnoszące na duchu, gdy jest stosowany za pomocą inhalatora lub dyfuzora, a wdychanie jego zapachu pomaga niwelować chorobę lokomocyjną. Antybakteryjne i przeciwdrobnoustrojowe związki zawarte w olejku imbirowym pomagają zmniejszyć stan zapalny, powstrzymując bakterie i infekcje. Niezależnie od tego, czy masz przeciążone, bolące mięśnie po ćwiczeniach czy siłowni, obciążone plecy po pracy w ogrodzie, czy doświadczasz codziennych bólów mięśni, wypróbuj poniższe olejki eteryczne przeciwzapalne rozcieńczone olejem nośnikowym.
7. Mięta pieprzowa – Mentha piperita
Dzięki właściwościom oczyszczającym, chłodzącym i stymulującym olejek z mięty pieprzowej to jeden z podstawowych olejków, który powinien być w każdym domu. W aromaterapii mięta pieprzowa dodaje energii i poprawia nastrój. Ma również działanie przeciwbólowe, co oznacza, że pomaga zmniejszyć ból poprzez uczucie chłodu. Efekt chłodzenia jest szczególnie korzystny, gdy rozcieńczony olejkiem nośnikowym wmasowywany jest w obolałe, zmęczone stopy. Wdychanie olejku z mięty pieprzowej może złagodzić bóle głowy, nudności, przekrwienie zatok i zmęczenie.Ponadto, gdy wystąpi ostry stan zapalny z powodu urazu lub przepracowanego mięśnia, rozcieńczony olejem nośnikowym olejek z mięty pieprzowej może być pomocny. Olejek z mięty pieprzowej zawiera mentol, który jest głównym składnikiem odpowiedzialnym za jego działanie przeciwzapalne. Mentol wykazuje właściwości chłodzące i przeciwbólowe, które mogą zmniejszać stany zapalne i ból.
8. Majeranek – Origanum marjorana
Olejek majerankowy zawiera silny związek przeciwutleniający karwakrol. Utlenianie może prowadzić do stanu zapalnego, ale z pomocą przeciwutleniaczy, takich jak te znajdujące się w słodkim majeranku, twoje ciało może lepiej reagować, zwalczać utlenianie i zmniejszać stany zapalne. Olejek z majeranku zawiera terpenoidy i fenole, takie jak terpinen-4-ol, które mają udokumentowane właściwości przeciwzapalne. Te związki chemiczne mogą hamować produkcję prozapalnych mediatorów, takich jak prostaglandyny i cytokiny.
9. Tymianek – Thymus vulgaris
Ten ziemisty olejek ziołowy jest zdecydowanie niezbędny do łagodzenia skutków stanu zapalnego. Olejek eteryczny tymiankowy ma naturalne właściwości przeciwzapalne, ale działa specyficznie poprzez zmniejszenie ilości enzymu COX-2 w organizmie. Zmniejszając ilość enzymu COX-2, olejek tymiankowy może pomóc złagodzić bolesne skutki zapalenia. Olejek z tymianku zawiera wysokie stężenie związków fenolowych, takich jak tymol i karwakrol, które są odpowiedzialne za jego silne właściwości przeciwzapalne. Te związki chemiczne hamują produkcję prozapalnych mediatorów, takich jak prostaglandyny i cytokiny. Olejek tymiankowy występuje w dwóch wersjach: tymianek biały oraz tymianek czerwony
10. Rozmaryn – Rosmarinus officinalis
Olejek rozmarynowy działa poprzez przyspieszenie naturalnego procesu gojenia się organizmu, ponieważ zwiększa przepływ krwi. Może to pomóc w szybszym dostarczeniu niezbędnych białych krwinek do uszkodzonego obszaru i skrócić czas regeneracji, a jednocześnie złagodzić stany zapalne i dyskomfort. Olejek z rozmarynu zawiera kwas karnozowy i karnozol, które są silnymi przeciwutleniaczami i wykazują silne działanie przeciwzapalne. Te związki chemiczne mogą hamować produkcję prozapalnych mediatorów, takich jak prostaglandyny i leukotrieny.Jeżeli stosujesz miejscowo olejek eteryczny zawsze rozcieńcz go wybranym olejkiem nośnikowym.
11. Lawenda – Lavandula angustifolia
Najbardziej znany ze swoich właściwości relaksacyjnych, olejek lawendowy ma również doskonałe właściwości przeciwzapalne. Badania wykazały, że lawenda może pomóc złagodzić ból i obrzęk, których możesz doświadczyć z powodu stanu zapalnego. Olejek z lawendy zawiera związki chemiczne takie jak linalol i octan linalilu, które mają udokumentowane właściwości przeciwzapalne. Te składniki pomagają w zmniejszaniu stanów zapalnych poprzez hamowanie produkcji prozapalnych mediatorów. Warto wiedzieć, że nasza skóra ma również kontakt z wieloma szkodliwymi toksynami, a czasami może ulec podrażnieniu i stanom zapalnym. Kiedy odczuwasz stan zapalny lub zaczerwienienie skóry, spróbuj zastosować olejki eteryczne przeciwzapalne, rozcieńczone olejem nośnikowym.
12. Helichrysum – Helichrysum italicum
Olejek z helichrysum jest mniej znanym olejkiem eterycznym destylowanym z rośliny o złocistożółtych kwiatach i jest często stosowany w produktach kosmetycznych. Podobnie jak rumianek rzymski ma działanie naprawcze na uszkodzoną i starzejącą się skórę. Olejek z kocanki włoskiej zawiera unikalne związki chemiczne, takie jak italidiony i nerylacetat, które przyczyniają się do jego silnych właściwości przeciwzapalnych. Związki te hamują enzymy i mediatory odpowiedzialne za procesy zapalne w organizmie.
13. Rumianek – Anthemis nobilis
Olejek rumiankowy ma wiele silnych właściwości a jednocześnie jest bardzo delikatny. Oprócz łagodzenia podrażnień skóry, związki zawarte w rumianku przyspieszają gojenie się ran oraz pomagają łagodzić trądzik różowaty i egzemę. Rumianek ma silne właściwości przeciwzapalne i od dawna jest stosowany w leczeniu stanów zapalnych skóry. Może wnikać głęboko w warstwy skóry właściwej, aby poprawić stan skóry, gdy jest stosowany miejscowo, rozcieńczony olejkiem nośnikowym. Olejek z rumianku rzymskiego zawiera związki chemiczne takie jak azulen i bisabolol, które są odpowiedzialne za jego silne działanie przeciwzapalne. Azulen nadaje olejkowi charakterystyczny niebieski kolor i ma właściwości kojące.
14. Szałwia – Salvia officinalis
Olejek eteryczny z szałwii (Salvia officinalis) znany jest z wielu właściwości zdrowotnych, w tym z właściwości przeciwzapalnych. Oto kilka faktów dotyczących przeciwzapalnych właściwości olejku z szałwii. Olejek z szałwii lekarskiej zawiera liczne związki aktywne, takie jak tujony, kamforę, borneol i kariofilen, które przyczyniają się do jego właściwości przeciwzapalnych. Te związki mogą hamować enzymy i mediatory odpowiedzialne za procesy zapalne w organizmie. Badania wykazały, że olejek z szałwii może zmniejszać stan zapalny w organizmie. Olejek z szałwii może również wspomagać układ odpornościowy poprzez zmniejszenie stanów zapalnych w organizmie. Badania wykazały, że olejek z szałwii może pomóc w zwalczaniu bakterii, wirusów i grzybów. Ponadto dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, olejek z szałwii może pomóc w łagodzeniu bólu związanego ze stanami zapalnymi, takimi jak bóle mięśni czy stawów.
15. Eukaliptus – Eucalyptus globulus
Olejek eukaliptusowy globulus jest najbardziej znanym olejkiem z liści eukaliptusa z uwagi na swoje właściwości odświeżające oraz wspierające drogi oddechowe. Jest on najbardziej intensywnym olejkiem eukaliptusowym z uwagi na wysoką zawartość substancji 1.8 – Cineol czyli Eukaliptolu. Eukaliptol działa poprzez hamowanie produkcji prozapalnych cytokin i mediatorów zapalnych, takich jak prostaglandyny i leukotrieny. Ma on identyczne właściwości jak delikatniejsza odmiana Eukaliptus Radiata, oraz leczniczy, żywy i orzeźwiający aromat, który chłodzi i łagodzi dzięki wysokiej zawartości naturalnego eukaliptolu. Stosowany w inhalatorze oraz dyfuzorze do olejków eterycznych, pomaga oczyścić drogi oddechowe, łagodzi objawy przeziębienia oraz wzmacnia układ odpornościowy. Z uwagi na zróżnicowany skład oraz właściwości w ofercie AromatherapyOils znajdziecie 5 różnych rodzajów olejków eukaliptusowych: cytrynowy, miętowy czy blue mallee. Dowiedz się o nich więcej i przeczytaj nasz BLOG – kliknij tutaj.
16. Blue Tansy – Olejek z Wrotyczu – Tanacetum annuum
Olejek eteryczny Blue Tansy znany jest ze swoich silnych właściwości przeciwzapalnych i łagodzących. Zawiera charakterystyczny związek o nazwie chamazulen, który nadaje mu intensywnie niebieską barwę i odpowiada za działanie przeciwzapalne. Chamazulen działa poprzez hamowanie enzymu cyklooksygenazy-2 (COX-2), który bierze udział w produkcji prostaglandyn – kluczowych mediatorów stanu zapalnego w organizmie. Olejek ten może łagodzić objawy związane z reakcjami zapalnymi skóry, takimi jak egzema, kontaktowe zapalenie skóry, trądzik różowaty oraz atopowe zapalenie skóry. Ponadto Blue Tansy ma działanie antyoksydacyjne, chroniące komórki przed stresem oksydacyjnym, co wspomaga regenerację tkanek i zmniejsza ryzyko przewlekłych stanów zapalnych. Olejek ten jest ceniony również za właściwości przeciwobrzękowe i kojące, co sprawia, że znajduje zastosowanie w pielęgnacji skóry wrażliwej, skłonnej do podrażnień. Dzięki swoim właściwościom, Blue Tansy znajduje zastosowanie nie tylko w aromaterapii i dermatologii naturalnej, ale także w kosmetykach ukierunkowanych na łagodzenie podrażnień i stany zapalne skóry. Aby stosować go miejscowo, należy zawsze rozcieńczyć go odpowiednim olejem nośnikowym oraz wykonać próbę alergiczną.
17. Niaouli – Melaleuca quinquenervia
Olejek Niaouli to jeden z najcenniejszych olejków o działaniu przeciwzapalnym, szczególnie ceniony w aromaterapii klinicznej oraz fitoterapii ukierunkowanej na układ oddechowy i skórę. Głównym składnikiem aktywnym tego olejku jest 1,8-cyneol (eukaliptol) – związek o udowodnionym działaniu przeciwzapalnym, przeciwwirusowym oraz mukolitycznym. Olejek ten doskonale sprawdza się w łagodzeniu zapalnych infekcji górnych dróg oddechowych, takich jak zapalenie zatok, gardła czy oskrzeli. Wspiera także układ odpornościowy poprzez redukcję mediatorów stanu zapalnego i poprawę oddychania. Ze względu na swoje właściwości i łagodniejsze działanie niż olejek z drzewa herbacianego, Niaouli bywa zalecany w aromaterapii u osób z wrażliwą skórą. Należy jednak zawsze rozcieńczyć go olejem nośnikowym i wykonać próbę uczuleniową przed pierwszym użyciem. Stosowany miejscowo, działa odkażająco i regenerująco, co czyni go przydatnym w pielęgnacji skóry zmagającej się z trądzikiem, stanami zapalnymi mieszków włosowych czy zmianami atopowymi.
18. Koper włoski – Foeniculum vulgare
Olejek z kopru włoskiego (Foeniculum vulgare) to naturalny środek o silnych właściwościach przeciwzapalnych, przeciwskurczowych i antyoksydacyjnych, szeroko wykorzystywany w fitoterapii układu pokarmowego i hormonalnego. Anetol, będący dominującym składnikiem, wykazuje zdolność do hamowania produkcji tlenku azotu i ekspresji enzymów COX-2, które biorą udział w procesach zapalnych. Badania potwierdzają, że zawarte w nim substancje takie jak anetol i fenchon mogą skutecznie zmniejszać obrzęk i ból związany z zapaleniem błony śluzowej żołądka i jelit. Dodatkowo, olejek z kopru włoskiego wpływa korzystnie na równowagę hormonalną, wspomagając łagodzenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS) i dolegliwości miesiączkowych. Dzięki właściwościom rozkurczowym, olejek z kopru włoskiego (stosowany miejscowo rozcieńczony) znajduje zastosowanie w leczeniu dolegliwości trawiennych, takich jak wzdęcia, kolki, skurcze jelit czy niestrawność. Może być także używany w dyfuzji jako naturalny środek wykrztuśny przy infekcjach górnych dróg oddechowych, wspierając jednocześnie układ odpornościowy poprzez redukcję mediatorów zapalnych. Stosowany miejscowo, olejek z kopru włoskiego łagodzi napięcia mięśniowe i wspiera krążenie, jednak ze względu na obecność estragolu – związku o możliwym działaniu estrogenopodobnym – należy stosować go z rozwagą
19. Cyprys – Cupressus sempervirens
Olejek cyprysowy jest znany ze swoich właściwości przeciwzapalnych, obkurczających naczynia krwionośne i wspomagających krążenie, co czyni go cennym składnikiem w pielęgnacji skóry i terapii układu limfatycznego. Olejek ten działa również przeciwskurczowo, co jest szczególnie pomocne w przypadku dolegliwości takich jak skurcze mięśni, bóle nóg czy napięcia mięśniowe. Jest on szeroko stosowany w aromaterapii przy problemach z krążeniem, takich jak żylaki, obrzęki limfatyczne, hemoroidy, a także jako naturalny środek wspomagający detoksykację organizmu. Dzięki właściwościom obkurczającym i przeciwzapalnym, poprawia tonus naczyń krwionośnych i limfatycznych, co skutkuje redukcją obrzęków i stanów zapalnych tkanek miękkich. W kosmetologii olejek z cyprysa dodawany jest do balsamów i olejów do masażu ukierunkowanych na cellulit, „ciężkie nogi” i stany zapalne skóry. Może być również stosowany w formie inhalacji lub kąpieli aromatycznych w celu redukcji napięcia nerwowego i wspomagania układu oddechowego.
20. Kminek – Carum carvi
Olejek eteryczny z kminku to aromatyczny ekstrakt o silnych właściwościach przeciwzapalnych, przeciwskurczowych, przeciwbakteryjnych. Jest szczególnie ceniony w aromaterapii ukierunkowanej na dolegliwości trawienne i stany zapalne błon śluzowych przewodu pokarmowego. Główne składniki aktywne olejku kminkowego to karwon i limonen, które odpowiadają za jego działanie terapeutyczne. Karwon działa jako naturalny inhibitor enzymów zapalnych, takich jak COX-2 i lipooksygenaza (LOX), co ogranicza produkcję mediatorów zapalnych – prostaglandyn i leukotrienów. Dodatkowo, olejek ten zmniejsza wydzielanie histaminy, co czyni go pomocnym w łagodzeniu reakcji alergicznych oraz zapaleń o podłożu immunologicznym. Limonen, obecny w mniejszych ilościach, wzmacnia działanie przeciwzapalne oraz chroni komórki przed stresem oksydacyjnym. W zastosowaniach miejscowych, olejek z kminku bywa wykorzystywany do masażu brzucha – zawsze po uprzednim rozcieńczeniu w oleju nośnikowym – w celu złagodzenia napięć i poprawy perystaltyki jelit. Może być również stosowany w formie inhalacji w przypadkach przewlekłego kataru i zapalenia zatok.
Środki ostrożności
Czyste olejki eteryczne oraz mieszanki są bardzo mocno skoncentrowane i muszą być stosowane ostrożnie. Przechowywać poza zasięgiem dzieci. Nigdy nie używaj czystych olejków eterycznych oraz mieszanek olejków eterycznych bezpośrednio na skórę. Zawsze sprawdzaj czy nie zachodzi reakcja alergiczna na dany olejek lub mieszankę olejków eterycznych. Do rozcieńczania można stosować wybrany olejek nośnikowy. Nigdy nie używaj wewnętrznie, nie spożywaj olejków eterycznych oraz mieszanek olejków eterycznych. Unikaj kontaktu z oczami oraz błonami śluzowymi. Nie stosować w czasie ciąży, przez matki karmiące, małe dzieci oraz osoby uczulone. Powyższe informacje są podane wyłącznie w celach informacyjnych. Olejki eteryczne oraz mieszanki olejków eterycznych nie są lekarstwem. W leczeniu choroby należy zawsze skonsultować się z lekarzem.